Een van de ergste dingen die je als beginnend rijinstructeur mee kunt maken is dat je leerling zakt voor zijn of haar rijexamen. Dat voelt als falen. Dat voelt als de trainer die het flink heeft verpest met zijn elftal en die hierop volledig wordt afgerekend. En ja, daar wen je aan, maar als het dan ook nog de eerste leerling is die examen doet en zakt, dan voel je dat helemaal en dan … dan … ja dan … doe je soms dingen die je beter niet had kunnen doen. Gewoon. Omdat ze niet zo professioneel zijn.
Die ochtend deed mijn leerling voor het eerst rijexamen en het was ook een van mijn eerste examens zodat de spanning echt in ons beiden zat. Het was een meisje dat lekker kon rijden en die, net als mijn vorige examens, gewoon moest kunnen slagen. Later leer je dat je daar soms geen pijl op kunt trekken, want sommige kandidaten rijden bij jou als een zonnetje en zakken, terwijl anderen rijden als een natte krant en een complimentje krijgen van de examinator vanwege hun rijgedrag. Beoordelingen zijn soms vaag, maar als ik het even op neem voor de examinator moet ik zeggen dat leerlingen op het examen soms ook heel anders rijden dan met de rijlessen. Dan hebben ze bijvoorbeeld van mij geleerd om de maximum snelheid te rijden en het liefst net iets daarboven en zeker niet overdreven te kijken en gaan ze vervolgens tot ergernis van de examinator op safe spelen door net onder de snelheid te gaan rijden en bij het kijken willen ze het liefst omgekeerd op hun stoel gaan zitten. Als ze dan gezakt zijn snappen ze niet waarom.
Meerijden als instructeur kan en mag altijd, maar ik laat dat meestal van mijn klant afhangen. Het is tenslotte het examen van de klant, dus die mag bepalen of hij of zij de instructeur mee wil in de lesauto.
In die tijd reed ik de meeste examens ook nog mee en had een beleid van ‘zonder uitdrukkelijk protest rijd ik mee’ waar het nu andersom is en ik alleen mee rijd op uitdrukkelijk verzoek van de kandidaat. Dat scheelt mij levensjaren. De rimpels in mijn voorhoofd zijn namelijk van het meerijden. Dat je het even weet.
Dit examen reed ik dus mee achterin de lesauto.
De examinator reed een bijna standaard examenroute die mijn leerling wel moest kennen en er ging veel goed, maar ook best veel fout. Het gaat nu niet om de gemaakte fouten en hoe dat kwam, maar de conclusie van deze rit was dat zij wel gezakt was.
Haar wereld stortte zowat in en dat zou ik later nog vaak meemaken, maar toen voelde ik het verdriet van de kandidaat heel erg. Alsof het allemaal mijn schuld was en de tranen leken niet meer te stoppen. Zelfs toen we in de auto naar huis reden was zij nog van streek en nogal aan het huilen. 2 pakjes zakdoeken verder en ‘troostende’ woorden door haar vertellen dat ze het gerust nog een keertje over mocht doen, hielpen niet en ik vroeg haar: ‘Is er iemand thuis om je op te vangen?’ Zij ontkende dit en schudde haar hoofd. ‘Er is niemand thuis en ik, ik, ik ben helemaal alleen straks’ kwam er met horten en stoten uit.
Aangezien ik na dit examen die ochtend geen lessen meer had stelde ik haar voor naar mijn huis te gaan om even van de schrik te bekomen. Dat wilde ze wel en zo kwamen we samen op de bank terecht waar ik haar verwende met een grote kop chocolademelk en wat lekkers. Dit was in mijn beleving toch wel het minste wat ik voor haar kon doen aangezien ik deze ellende voor haar had veroorzaakt. Ik was toch de grote boosdoener. Als ik beter mijn best had gedaan was zij niet gezakt en zat zij nu niet helemaal in de put hier chocolademelk te drinken.
Nadat zij wat bijgekomen was en we hele gesprekken hadden gevoerd waarover ik de inhoud allang niet meer weet, heb ik haar thuisgebracht met de mededeling dat ik de volgende dag even contact op zou nemen om te vragen hoe het met haar was. Dat werd in elk geval erg op prijs gesteld.
Toen mijn vrouw ’s avonds thuis kwam en ik mijn verhaal hierover kwijt wilde, reageerde ze begrijpelijkerwijs niet met begrip. Of ik gek was geworden om klanten mee naar huis te nemen die gezakt waren en of ik dat bij elke gezakte klant ging doen. Natuurlijk had ze meer dan gelijk, maar dat kon ik op dat moment niet voelen. Natuurlijk wist ik wel dat het rationeel gezien niet erg slim was, maar dat voelde op dat moment heel anders.
Na die tijd zijn er nog velen gezakt, maar ik heb nooit meer een klant om die reden mee naar huis genomen. Daar heb ik wel van geleerd.
Wel heb ik mede dankzij deze klant nog een aantal klanten binnen gekregen, want ik was zo’n aardige instructeur. Dat dan weer wel.
Soms, als ik zelf wel eens verdrietig ben, drink ik chocolademelk op de bank en moet ik altijd weer even terug denken aan mijn eerste klant en hoop ik stiekem dat iemand mij ook even komt troosten.